Çocuğunuz konuşmayı öğrenme aşamasında sözcükleri söylerken bazı hatalar yapabilir. Bu hataların bir kısmı konuşma gelişiminin bir parçasıdır ve belirli yaşlarda çocukların bu hataları yapmaları beklenir. Ancak zamanla bu hataların ortadan kaybolması ve çocuğunuzun sizin gibi anlaşılır bir konuşmaya geçmesi gerekir. Eğer çocuğunuz 4 yaş ve üzerindeyse ve hala bazı sesleri üretmede güçlükler yaşıyorsa, o zaman konuşma sesi bozukluğundan şüphelenebilirsiniz.
Konuşma Sesi Bozuklukları (KSB), konuşma seslerini üretmede, algılamada ve/veya dili kurallarına uygun bir şekilde kullanmada yaşanan güçlükler sonucu konuşmanın anlaşılırlığının etkilenmesidir.
Çocuğun konuşma anlaşılırlığI 3 yaşında- %50’den 4 yaşında-% 75’ten 5 yaşında-%100’den azdır. Öğretmeni, arkadaşları ve çevresindeki diğer kişiler çocuğun konuşmasını anlamakta zorluk çekebilir. Anlaşılırlığı düşük olan çocuklar konuşma sırasında seslerin yerlerini değiştirebilir/ sesleri birbiri yerine kullanabilir Örneğin, ‘süt’ yerine ‘tüt’; ‘kapı’ yerine ‘tapı’ ‘resim’ yerine ‘yesim’ diyebilirler. KSB görülen çocukların çok büyük bir kısmında, bozukluğun nedeni bilinmemekle birlikte, işitme kaybı gibi duyusal ya da dudak damak yarığı gibi yapısal alanlardaki bozukluklar sonucunda çocuklar konuşma seslerini üretmede sorun yaşayabilirler.
Okul öncesi çocukların %10-15’inde, okul çağındaki çocukların %6’sında Konuşma Sesi Bozukluğu görülmektedir. Türkiye’de yapılan araştırmalarda KSB’nin yaygınlık oranı %5.6 olarak bulunmuştur. Bu çocukların 2/3’sinin erkek olduğu bilinmektedir.
Ses hataları çocuğun hemen hemen her sözcüğünde gerçekleştiğinde ortaya hiç anlaşılmayan bir konuşma çıkar ve çocuk arkadaşlarıyla iletişiminde ciddi sıkıntılar yaşayabilir.
Konuşma Sesi Bozukluğundaki temel problem çocukların söylediklerinin yaptıkları hatalara bağlı olarak ya hiç anlaşılmaması ya da sınırlı oranlarda anlaşılabiliyor olmasıdır. Sonuç olarak çocuğun iletişim becerilerinde kısıtlılıklar ortaya çıkacaktır. Bu kısıtlılıklar ise uzun vadeli olarak sosyal, duygusal gelişiminde problemlere neden olabilir. Ayrıca Konuşma Sesi Bozukluğuna erken dönemde müdahale edilmemesi okuma-yazma öğrenmeye geçişte sorunlara neden olabilir. Bu durumda akademik başarı, özgüven gibi alanlarda da sorunlar ortaya çıkabilir.
Bireyin yaşı, anlaşılırlık düzeyi, hata türleri ve örüntüleri, gelişimsel durumu vb. özellikler dikkate alınarak terapi yaklaşımına karar verilir. KSB terapisinde kullanılabilecek yöntemler oldukça çeşitlidir. Terapilerde bireyin hatalı ürettiği ya da hiç üretemediği konuşma sesleri tek tek ele alınabileceği gibi; yaptığı hatalardaki örüntüler dikkate alınarak çalışılacak ses grupları ve hata türleri hedeflenebilir. Bununla birlikte terapilerdeki temel hedef konuşma seslerindeki hataları azaltarak konuşma anlaşılırlığını arttırmak ve bireyin terapilerde doğru olarak üretebildiği konuşma seslerini günlük yaşama aktarmasını sağlamaktır.
